Hanife Baş – Startup yatırımları uzmanlık gerektirmesi, likit yatırımlar olmaması üzere nedenlerle hala daha çok kurumsal yahut nitelikli yatırımcılara hitap ediyor. Son devirde şahsî gelir vergisi indiriminden yararlanmak için akredite yatırımcı sayılarında artış görüldüğü belirtiliyor.
Keiretsu Forum Türkiye Genel Müdürü His Eren, pandemi nedeniyle dünyada teknoloji yatırımcılığının hem çok hızlandığını hem de çok fazla yatırım haberleri gelmeye başladığını söyledi. Eren, “Startup’lara yatırım yapanlar daha çok melek yatırımcılar. Son periyotta iş dünyasının önde gelen isimleri, özel sermaye yatırımcıları, risk sermayedarları, kurumsal yatırımcılar ve üst seviye beyaz yakalı çalışanlar da bu alana kaydı. Son yıllarda ferdî gelir vergisi indiriminden yararlanmak için de akredite yatırımcı sayılarında da artış görmekteyiz. BKY(Melek yatırımcı) lisansı alan akredite yatırımcılar yapmış oldukları yatırımın yüzde 75’ini vergilerden düşebiliyorlar bu da dünyadaki en yüksek oran. Birçok melek yatırımcı da bu vergi dayanağından yararlanmak istiyor” dedi.
7 yıl içinde çıkış
Eren, yatırım fiyatlarıyla ilgili de, “Keiretsu Forum bünyesindeki yatırımcılar teşebbüslere, başvuran şirketlerin gereksinimlerine nazaran değişmekle birlikte 25 bin dolar ile 500 bin dolar ortasında yatırım yapmaktadır. Teşebbüsün en geç 7-10 yıl içinde şirketini satarak parasını döndürmesi beklenir. Startup yatırımcısı temettü geliri için değil, bedel artış çıkarı için yatırım yapar. Şayet teşebbüs şirketini belirlenen mühlet içinde satamaz ise ‘hisse geri alım opsiyonu’ üzere bahisler gündeme gelebilir” bilgisini verdi.
Duygu Eren, startup’lara yatırım yapılırken dikkat edilmesi gerekenleri şöyle sıraladı:
“Yatırımcılar iş modellerini titizlikle incelemeli. Teşebbüsçü ve takım, teşebbüsün başarılı olmasında en değerli ögelerden biri. Yatırımcı teşebbüste bulunan takımı yeterli tanımalı ve planlarını güzel tahlil etmeli. Bir teşebbüsün hangi pazara hitap ettiği yatırımcılar için epeyce değerli. Piyasadaki durumuna bakmalı. Teşebbüsçüler iş modellerini belirlerken bunun yanı sıra bir çıkış stratejisi de belirlemeli. Bir yatırımcı taahhüt edilen sermayenin ne vakit ödeneceği, en az sermaye meblağının ne kadar olduğu üzere soruların karşılıklarını güzel araştırmalı.”
Girişimci ne arıyor?
Insider Kurucusu ve CEO’su Hande Çilingir, teşebbüslerin ülke iktisadı açısından çok kıymetli olduğunu vurgulayarak, “Başarılı teşebbüslerle topluma pek çok başarılı insanın kazandırılabileceğini gördüğümüz için hem Türkiye’de hem dünyada girişimcilik alanında giderek bilinçlendiğimizi düşünüyorum. Son vakitlerde Türkiye startup ekosistemine yapılan yatırımlar ve çıkışlar bu manada yol kat ettiğimizin bir göstergesi. Türkiye’den çıkan bir teşebbüs için küresel pazarı hedeflemek çok daha fazla zorluğu beraberinde getiriyor ama şayet bu zorluklarla başa çıkabilecek bir gruba sahipseniz tüm meseleler çözülüyor” dedi.
Çilingir, bir teşebbüsçü olarak yatırımcı kabul ederken dikkat ettikleri noktaları şöyle sıralıyor: “Girişimlerin birden fazla için gerekli fonları garanti altına almak yüksek bir önceliktir. Birçok kurucunun kaynak yaratma sürecinde yaptığı yaygın bir kusur, yatırım yapan şahıstan çok paraya odaklanmaktır. Yatırımcılar finansal takviyeden çok daha fazlasını sunar. Sektörel bilgi birikimlerini paylaşabilir, danışmanlık mevzularında dayanak olabilir, grupları motive edebilir ve işin büyümesini kolaylaştırabilirler.
Vizyonunuzu anlayan, hakikat kararları vereceğinize güvenen ve gerektiğinde yardım eli uzatan bir yatırımcı bulmak kıymetli. Hakikat network’lerle bağlantı sağlayan yatırımcı öne çıkar. İyi tavsiyede bulunan ve öğreten yatırımcıya sahip olmak kıymetli.”
Uzun müddetli yatırım olarak bakın
Startup hukuku da gelişmeye devam ediyor. Çetinkaya Avukatlık Ofisi Hukuk Danışman Avukatı Zeynep İnceer Üçgül, yenilikçi teşebbüslere yatırım yapma fikrinin cazip hale geldiğini belirterek, şunları söyledi: “Bu alana yatırım talebi arttı. Kripto vari bir sorun yaşanır mı? Startup’lara yapılan yatırımın temel hedefi daha uzun soluklu ve daha somut bir iş modeline dayalı olarak ilerlediğinden bu husustaki problemler kripto para borsasında yaşanılan problemlerden daha farklı biçimlerde ortaya çıkar. Startup’lara yapılan yatırım ise likit değildir. En değerlisi startup’ların yatırım evreleri var. Yani bir startup’a yatırım yaptığınızda, paranızın en az dört ile beş yıl hatta daha uzun mühlet bağlı kalacağını bilerek ve bu riski göze alarak bekleyebiliyorsunuz. Başarısız olabileceğini de unutmamak gerekir. Yatırımın risklerini göz gerisi etmemek için gerçek strateji ve eleştirel bir yaklaşımla yatırım kararları alınmalı. İstatistiklere nazaran startup şirketlerin yüzde 90’a yakını birinci 5 yıllık süreç içerisinde başarısız oluyor. Yüzde 10’luk kesim başarılı oluyor. Bu nedenle yatırımların çeşitlendirilmesi kıymetli. Yatırımcılar birikimlerini tek bir startup’a yönlendirmek yerine çok sayıda startup’a dağıtarak ilerlemeli. Startup’a yatırım sürecinin başlangıç evresinden itibaren hukuksal süreçler de âlâ takip edilmeli.”
BİTTİ