Öz-farkındalık en kolay anlatımıyla iç-gözlem yaparak kendimizi net ve objektif bir biçimde görme maharetidir. Ne hissettiğimizi, düşündüğümüzü ve yaptığımızı, adeta dışarıdan öteki bir göz bizi izliyormuş üzere izlemek ve fark etmektir.
Farkındalık esasen bir başlangıç noktasıdır, gelişime açık yanlarımızı anlayarak hayata daha tesirli bir biçimde ahenk sağlamamızı, özel ve iş hayatımızdaki bağları daha düzgün yönetmemizi sağlamaya yönelik bir araçtır. Bu nedenle öz-farkındalığı bir maksat olarak görmekten öte, tesirli aksiyonlarda bulunmak ve daha yüksek tatmin sağlamak için geliştirmemiz gereken bir maharet olarak kıymetlendirebiliriz. Öz-farkındalığın birtakım niteliklerine odaklanarak bunu daha düzgün anlayabiliriz.
Dikkatinizi muhakkak bir şahsa yahut şeye yöneltin
Bu beceriyi geliştirerek odaklanma gücümüzü artırabilir, tecrübelerimizi daha gerçek bir formda yaşayabiliriz. Örneğin toplantılarda karşımızdaki kişiyi dinlerken ona büsbütün konsantre olmamız, söylediklerini dinlemenin yanı sıra vücut lisanını de okumamız, onu daha düzgün anlamamızı sağlayacaktır.
Hislerinize bağlanmayın
Hayatta acı çekmemizin nedeni esasen, gelene direnmeye çalışmamız ve gideni tutmaya çalışmamızdır. Akışın içinde, her şeyin gelip süreksiz olduğunu anlamak ve kabul etmek, başlı başına bir farkındalıktır. İş hayatı, değişimin en sık olduğu alanlardan biridir. İş arkadaşlarımız değişebilir, şirketimizin öncelikleri değişebilir, ya da biz iş değiştirmek zorunda kalabiliriz. Bütün bunları ne kadar kolay kabullenirsek değişime o kadar süratli adapte oluruz.
Alışkanlığa dayanan kalıplarınızı anlayın
İç-gözlemle ve dışarıdan geri bildirim alarak tekrarlayan his, fikir ve davranış kalıplarımızı fark edebilir, bunların bize nerelerde sorun çıkardığını görerek tekrarını önlemek yolunda adımlar atabiliriz. Fikir motifimizi değiştirmek, olaylara bakış açımızı ve gerçekleşen sonuçları da değiştirebilecektir. Örneğin çatışmayı sevmeyen bir bireyseniz, kısa vadede çatışmadan kaçınarak rahatladığınızı, fakat aslında uzun vadede kendinizi daha büyük bir çatışmanın içinde bulduğunuzu fark edebilirsiniz.
Duygusal zekanızı hayata geçirin
Hislerimizi gözlemeyi ve hislerimize reaksiyon verme biçimimizi yönetmeyi öğrenmek de farkındalıkla geliştirebileceğimiz bir niteliktir. Hislerimize isim vererek onların daha güzel farkına varabiliriz. Hisler bizleri harekete geçirir. Bu nedenle hem kendimizin hem de öteki insanların hislerinin farkına vararak ve davranışlarımızı buna nazaran düzenleyerek, şahıslar ortası etkileşimimizi geliştirebiliriz. Duygusal zeka marifetlerinden hangilerini geliştirmeye gereksinimimiz olduğunu belirleyerek bunlar üzerinde çalışabiliriz.
Değişim için bir gaye belirleyin
Hakikaten ne istiyorum? Gelecekte nasıl hissetmeyi istiyorum? Bu soruların yanıtını belirlediğimizde gelişimimiz için bir yol haritası çizmiş ve değişim sürecini gözlemek için ana değişkenleri belirlemiş oluruz.
Akış içinde farkındalık
Mindfulness, farkındalığın bir niteliği olup, şuurlu bir halde olanı şu anda olduğu haliyle, yargılamadan, açık, nazik ve anlayışlı bir halde görebilmek demektir. Kendimize ve diğerlerine karşı şefkat, sabır ve kararlılık bu hünerin ana ögeleridir.
Özetle, öz-farkındalık ve mindfulness hayatı daha tesirli bir formda yaşamanın aracı ve değişimin anahtarıdır.