Şükûfenâme: Osmanlı Devri Çiçek Kitapları isimli yapıtıyla çiçek ve bahçe kültürümüzün değerli metinlerini yayınlayan Dr. Seyit Ali Kahraman ile konuştuk.
“Şükûfenâme: Osmanlı Devri Çiçek Kitapları” isimli değerli bir çalışma yaptınız. Bu hususla ilgilenmeye escort bayan nasıl ve ne vakit başladınız?
Çiçek sevgisi insanlarda doğuştan gelen bir özelliktir, yani İlah vergisi. Çocukluğum köyde geçti. Çocukken kırlara çıkar, bilhassa bahar çiçeklerini, o tabiatta yetişen az hoşluktaki çiçekleri severdik. Hele baharın ofise gelen escort gelmesiyle evvel kar çiçekleri, akabinde da çiğdemler açardı bizim kırlarda ve dağlarda. Akabinde da mor süsenler uzunluk gösterirdi. Çiğdem mevsiminde öğretmenimizden müsaade alır çiğdem toplamaya giderdik. Çiğdemin bizim kültürümüzdeki yeri değişiktir. İsmini otele gelen escort bile bilmediğimiz ne çiçekler vardı, artık onları görmeyiancak hayal edebiliyorum. Tekrar baharın ortasında dağlarımızda laleler açardı. Bunları doğal ortamlarda gören şanslı insanlardandım. Lalenin Orta Asya’dan geldiği efsanesi vardır. Ben buna katılmıyorum. ankara rus escort Lale bu coğrafyanın çiçeğidir. Kitapta da anlatıldığı üzere Ebussuud Efendi’ye Bolu’dan lale soğanı getirilmiş ve İstanbul lale ile böylelikle tanışmıştır. Bolu’da, Manisa’da, Kayseri’de, Muş’ta ve pek çok kentimizin dağlarında, kırlarında lale tabiatıyla sıhhıye escort yetişir. Hele daha doğuya gittiğimizde Azerî türküde söylendiği üzere Gence çöllerinde, tâ Deşt-i Kıpçak’a kadar Türk coğrafyasının her yerinde yetişir. İstanbul’da bir kültür çiçeği hâline gelen lale, daha sonra da Avrupa’ya göçmüştür. sincan escort Çocukluktan gelen bu sevgiyle gençlik yıllarımda daima bahçeleri gezer, çiçeklere bakardım. Kayseri ikliminde yetişen çiçeklerden fide ve tohum alır, kendi bahçemizde yetiştirirdim. Çiçek dendiğinde birçok vakit lale akla gelmektedir. Halbuki nergis, tandoğan escort sümbül, karanfil, müşkürüm ve süsenler de Türk çiçek kültürünün kıymetli ögeleridir. İstanbul’a geldikten sonra, o tarihleri yaşayanlar âlâ bilir, 70’li yıllarda Nisan ayında Emirgan Bahçesi’ne lale görmeye giderdik. Artık bütün çiçekler her tunalı escort park ve bahçeye yayılmış durumdadır.
Yine çiçeklerin gündeminize girmesi nasıl oldu?
Ortadan yıllar geçtikten sonra Türk kültür kaynaklarını günümüze aktarırken, bilhassa Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi’ni hazırlarken pek çok çiçek ismiyle karşılaştım. Tekrar o çocukluk hislerim depreşti ve ilgim arttı. ulus escort Çiçek yazmalarıyla bu çiçekleri ararken tanıştım. 2000’li yıllarda Harvard Üniversitesi’nin “Middle East Garden” isimli bir çalışmasına katılmıştım. Orada bu çiçek yazmalarından yararlanmak için çevirmeye başlamıştım, devamı da geldi. Aslında birinci çalışmam “Osmanlı yenimahalle escort Çiçekçileri ve Çiçekleri” isimli yapıttır. 9 çiçek yazmasını günümüz Türkçesine çevirmiş ve 2014 yılında yayınlamıştım. Daha sonra bunların özgün lisanlarıyla yayınını ve birkaç yazma daha katarak Şükûfenâme’yi yayınladım. Bu çalışmalar sonunda 5.289 adet çiçek ismi tespit ettim.
ÇİÇEK YETİŞTİRMENİN İNCELİKLERİ
Osmanlılarda çiçek konusunda gelişen literatürden kısaca bahseder misiniz?
Kütüphanelerimizde ve özel koleksiyonlarda bir oldukça çiçek yazması mevcuttur. Bunların muhakkak başlıları Ali Efendi Şükûfenâmesi olup en eski olanıdır. Osmanlı periyodu çiçekçiliğiyle ilgili her yazıda fotoğrafları kullanılan bir yazma daha vardır: Revnak-ı Bostan… Bildiğim kadarıyla benden evvel önemli ve toplu bir şükûfenâme yayını yoktu. Toplu olarak yayınlanması bize nasip olmuştur.
Osmanlı devrindeki ünlü çiçek yetiştiricileri kimlerdir? Şükûfenâmelerde kimlerden bahsediliyor?
1689 yılında Ubeydullah Efendi tarafından yazılan “Tezkire-i Şükûfeciyân-Netâyicü’l-ezhâr” isimli kitap 202 çiçek yetiştiricisinden kelam eder. Bunlardan 97’si kitabın yazıldığı tarihten evvel vefat etmiş, 105’i ise muharririn çağdaşıdır. Bu kitap dışında genelde yazmalarda çiçeklerden ve yetiştiricilerin isimlerinden bahsedilir. Çiçek yetiştirmenin, yani tarımının incelikleri, hangi tohum hangi çiçekten türemiştir, yani kroslama, bunlar anlatılır. Tabip Mehmed Aşkî’nin “Takvîmü’l-Kibâr” isimli kitap en yaygın ve çok kopyası çıkarılmış kitaptır. 19. yüzyılın başında vefat etmiş bu zat zincirin son büyük halkasıdır. Birinci kitabı “Takvim” 850 çiçek isminden bunları yetiştiren şükûfeciden kelam eder. İkinci kitabı ise “Karanfilnâme”dir. Bunda da karanfil yetiştiricileri ve yetiştirdikleri karanfillerden bahseder.