Irak İran Olmayacak: Şii iç mücadelesi - İncili Kadın

Irak’ta yıllardır mühlet gelen siyasi istikrarsızlık sokağa taştı. Geçen hafta Şii önder Mukteda es-Sadr destekçilerinin Irak Parlamentosu’nu basarak İran dayanaklı başbakan adayı Muhammed Şiya es-Sudani’yi protestosu hala sürüyor. Ekim ayında gerçekleştirilen seçimlerin akabinde 329 milletvekiline sahip mecliste 73 sandalye ile en çok temsil hakkı kazanan Sadr Hareketi, görüşmelerden bir sonuç alamamış, hükümeti kuramamıştı. Hükümet kurma sırası da seçimi 37 koltukla ikinci sırada tamamlayan Nuri el-Maliki’nin ‘Kanun Devleti Koalisyonu’na geçmişti. Parlamento baskını da Maliki’nin Sudani’yi başbakan adayı olarak sunmasının akabinde gerçekleşti. Sadr destekçilerinin meclis baskınının akabinde eski Başbakan Nuri el-Maliki’nin elinde silahla sokakta imaj vermesi ise ülkede iç savaş çıkabileceğine dair telaşları artırdı. Ülkedeki son durumu pahalandıran Ankara’daki diplomatik kaynaklar, etnik ve mezhepsel ayrışma ile İran’ın nüfuz arayışının Irak’taki siyasi istikrarın önündeki en büyük mani olduğunu belirtti.

TAHRAN SADR’I İSTEMİYOR

Irak’ta peşin kabul edilmiş etnik ve mezhebe dayalı modüllü bir yapı bulunduğunu söyleyen diplomatik kaynaklar, yaşananların bir ‘Şii iç mücadelesi’ olduğunu lisana getirdi. Seçimlerin akabinde yaklaşık 10 aydır hükümet kurulamamasının perde ardında ise Şii kümelerin ortasındaki güç çabası ve hisse alma hengamesi olduğunun altını çizdi. Kimsenin Irak’ın geleceğini düşünmediği belirtilirken, “Burada ideolojik bir ayrım yok” sözü kullanıldı. İran’ın Bağdat’ta kolay yönlendirebileceği aktörleri destekleyerek tesirine açık bir hükümet görmek istediğini vurgulayan kaynaklar, Sadr’ın İran’ın Irak’ta çalışmak isteyeceği son isimlerden biri olduğunu kaydetti. Sadr’ın sokakta güçlü bir imaja sahip olduğu tabir edilirken, Şii başkanın dini kimliğinden fazla yolsuzlukla uğraş ve devleti temizleme üzere argümanlarla ön plana çıktığı kaydedildi.

Nuri el-Maliki

IRAK, İRAN OLMAZ

Ülkedeki siyasi istikrarsızlık ikliminin kaynağında ABD’nin 2003 yılında Irak’ı işgali olduğunu lisana getiren diplomatik kaynaklar, işgal sonrası kurulan yapının Irak’ı bir Şii ülkesi konumuna ittiğini lakin Irak’ın iç dinamiklerinin İran’dan çok farklı olduğunu; tanınan bir tabirle Irak’ın İran olmayacağını aktardı. Ülkedeki Kürt ve Sünni kümelerin yanı sıra Irak’taki Arap Şiiliğinin İran Şiiliğinden hayli farklı olduğu lisana getirilirken, Tahran’ın en büyük isteğinin bölgesel çıkarlarını tanıyan bir ismin Bağdat’ta başbakanlık koltuğunda oturması olduğu söz edildi.

Mukteda es-Sadr

KIVILCIM PATLAMAYA SEBEP OLUR

Sadr’ın destekçilerinin tersine İran’a yakın Şii kümelerin disiplin sorunu olduğu, sokak olaylarında meydana gelebilecek bir kıvılcımın patlamaya sebep olabileceği lisana getirildi. Sadr’ın, mümkün iç savaşa sebep olma ihtimalinden kaçınacağı bildirilirken, taraflar ortasında bir muahedenin da beklenen olduğu söz edilerek; iki ucun da açık olduğu vurgulandı.

SÜNNİLER BU ARBEDEYE DAHİL OLMAZ

Irak’ta tüm tarafların kurumsallaşma sorunu olduğunu belirten diplomatik kaynaklar, problemlerin bireyler üzerinden ilerlediğini ve bu bağlamda Sünni önderlerin, Şii kümeler ortasındaki uğraşa dahil olmayacağını düşündüğünü söyledi. Buna karşın Sünni kümelerin Bağdat’ta olan biteni yakından takip ettiği aktarılırken muhtemel bir mutabakatta Sünni ve Kürt kümelerin hükümet kurulması etabında kıymetli bir tartıya sahip olabileceği belirtildi.

IRAKLI KİMLİĞİ OLUŞTURULAMADI

Ankara’daki diplomatik kaynaklar, yakın yahut uzun vadede Irak’ta siyasi istikrarın sağlanabilmesinin mümkün olmadığını vurgularken Irak siyasetinin miyop olduğunu, meselelerin bugünden yarına çözülmeye çalışıldığını belirtti. Uzun vadeli bir perspektif ortaya konulamadığının altını çizdi. Bu durumda terör, su ve güç üzere ülkenin ana sıkıntılarının çözülemediği kaydedilirken mevcut yapının güçlü bir hükümete müsaade vermediği; bunun da istikrarsızlığı beraberinde getirdiği söz edildi. Irak’ın anayasal olarak etnik ve mezhepsel yerde üçe ayrıldığı hatırlatılırken sokaktaki halkın da siyaseti bu parametreler üzerinden okuduğu ve bir ‘Iraklı’ kimliğinin oluşturulamadığı lisana getirildi.

Eylemciler Meclis’e çadır kurdu

Irak’ın başşehri Bağdat’ta hükümet binalarıyla yabancı misyon temsilciliklerinin bulunduğu Yeşil Bölge’de bulunan Sadr Hareketi’ne bağlı şahıslar, Meclis binasındaki oturma aksiyonlarına ikinci gününde devam ediyor. Sadr Hareketi önderi Mukteda es-Sadr’a bağlı binlerce kişi, Yeşil Bölge’nin içerisinde bulunan parlamento binasındaki dün başlattıkları oturma aksiyonlarını sürdürüyor. Sadr destekçileri öğle namazını da cemaat olarak burada kıldı. Protestocular, yiyecek ve içeceklerini de meclis bahçesinde kurdukları hayır çadırlarından temin ediyor. İçlerinden bir kümenin kirlettikleri meclis binasının içerisini süpürerek temizlemeye çalıştığı da görüldü. Sadr Hareketi’nin üst seviye yetkilileri de vakit zaman göstericilerle bir ortaya gelerek, meclisteki aksiyonlarına devam etmeleri bildirileri veriyor. Başkanları Sadr da, yayınladığı bir fotoğrafta protestocular için dua ettiğini açıkladı. Mukteda es-Sadr destekçisi binlerce kişi son bir haftada Yeşil Bölge’yi ikinci kere bastı.