Suriye hududunda bulunan Kilis’te, kabaltı ile konak kabaltıların 6 tanesi bulunuyor. Kilis’te birçok sokakta rastlanan, ekseriyetle 5-15 metre uzunluğunda, 1,5-2,5 metre genişliğinde olan çıkmaz sokaklar pozisyonundaki kabaltılar, mahallenin ana yolundan ayrılarak daha da bir şahsileşmiş özel yollar olarak bedellendiriliyor.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi vilayetlerinin en kıymetli tarih ayrıntılarından olan abbaralar günümüzde dimdik ayakta duruyor. Yüzlerce hoş konut ve sokaktan oluşan dokunun değerli bir kısmının bozulmadan günümüze ulaşmış olmasının turizm açısından büyük bir çıkar olduğu belirtiliyor.
Mimari dokusunun değerli bir kısmını koruyarak günümüze ulaşmış seçkin kentlerden biri olan Suriye sonuna sıfır noktada bulunan Kilis’teki kabaltılar, kente gelen yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekiyor.
GAP çerçevesinde bulunan Kilis, Şanlıurfa, Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Mardin, Siirt ve Şırnak’ta toplam 9 kabaltı ve 5 konak kabaltı olmak üzere toplam 14 kabaltı, Kültür ve Turizm Bakanlığının mimarlık örneği listesinde yer alıyor.
Taş yapı ustası Mehmet Ali Katmer, Kabaltıları yapacak eski ustaların kalmadığını tabir ederek, “Bu kabaltılar, kalıba alındıktan sonra üzerine bina inşaat ediliyor. Evvelce Osmanlı periyodunda ve daha öncesinde ise toprak kalıntısının üzerine inşaat edilirdi, daha sonra yapılan kabaltı ve kemerin altındaki toprak alınarak, kabaltı ortaya çıkar, o toprak ile de bina inşa edilirdi. Eski teknikleri kullanarak, yapacak usta günümüzde kalmadı diyebiliriz” dedi.
Taş yapı ustası Mehmet Ali Katmer, Kabaltıları yapacak eski ustaların kalmadığını tabir ederek, “Bu kabaltılar, kalıba alındıktan sonra üzerine bina inşaat ediliyor. Evvelce Osmanlı periyodunda ve daha öncesinde ise toprak kalıntısının üzerine inşaat edilirdi, daha sonra yapılan kabaltı ve kemerin altındaki toprak alınarak, kabaltı ortaya çıkar, o toprak ile de bina inşa edilirdi. Eski teknikleri kullanarak, yapacak usta günümüzde kalmadı diyebiliriz” dedi.
Abbara nedir
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki vilayetlerde örgü teknikleri kullanılarak inşa edilmiş, eğrisel yüzey ya da yüzeylerden oluşan mimari örgü öğesine abbara ya da kabaltı deniyor.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki vilayetlerde örgü teknikleri kullanılarak inşa edilmiş, eğrisel yüzey ya da yüzeylerden oluşan mimari örgü öğesine abbara ya da kabaltı deniyor.
Abbaralar bazen sivri kemerli, basık kemerli yahut yuvarlak kemerli olup, örgü sistemi beşik tonoz, çapraz tonoz olarak karşımıza çıkıyor. Meskenlere girişte yapılan sahanlıklar, bazen sokak üstlerinde, altta bir geçit bırakarak yapılmış odalar (abbaralar), ortak kullanım alanları ile özel kullanım alanlarının orta kesitlerinde nasıl bir yapılanma içinde olduğunu gösteriyor.
Abbaraların alt kısmı kamuya, üst kısmının ise mülk sahibinin mülkiyetinde olduğu belirtiliyor. Abbaralar, yazın sıcaktan korurken, kısa bir an için de olsa serinliğinden, gölgesinden faydalanılan, soluklanılan geçitler olduğu biliniyor.
Bilinmeyen tüneller ortaya çıktı