Dünyanın en varlıklı ve güçlü mutfaklarından biri Türk mutfağıdır. Anadolu ve Mezopotamya’yla birlikte Orta Asya ve İstanbul’un tarihi köklerinden beslenen, ülkemizin verimli topraklarının ve halkımızın üretken zekasının bir eşsiz kültürel meyvesi olarak ortaya çıkan mutfağımız, İslam adabıyla birleşerek dünyanın her köşesinden insanın damağına ve ruhuna hitap eden bir mutfak haline geldi. Ne yazık ki mutfağımız uzun yıllar başta Fransız mutfağı olmak üzere Avrupa mutfaklarının hakimiyet kurduğu dünyada hak ettiği kadar bilinemedi. Lakin bu kısır döngüyü kırmak ve mutfağımızı hak ettiği halde yaşatıp tanıtmak için uğraş harcanmaktan da vazgeçilmiş değil.
UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ LEZZETLER
Artık ülkemizde mayısın üçüncü haftası “Türk Mutfağı Haftası” olarak çeşitli etkinliklerle kutlanıyor. Bu yıl da Türkiye’nin birçok vilayetinde İl Kültür Turizm Müdürlükleri ve Belediyeler lokal mutfakları tanıtan tertiplere imzalar attılar. Yurt dışında büyükelçiliklerimiz de Türk mutfağı haftası aktiflikleri kapsamında mutfağımızın eşsiz lezzetlerini ikram ettiler, anlattılar. Türk mutfağının tanıtımında en büyük misyon elbette yeme içme bölümü çalışanlarına düşmekte. Lokal lezzetlerin yaşatıldığı, üretildiği lokantaların sayısı artmalı, oteller mönülerine mahallî tatları eklemeli, turistlerin Türk mutfağı lezzetlerini deneyimlemelerini daha çok sağlamalılar. Kıssalarıyla, müzikleriyle, manileriyle, ritüelleriyle karın doyurmanın çok ötesinde hayatın vazgeçilmez bir modülü, bir kültür olan Türk mutfağının tanıyanı kendisine hayran bırakacağından hiç kuşkumuz yok. Bu yüzden biz de mutfağımıza vilayet il dokunup unutulmaya yüz tutmuş yemekleri hatırlatmak, tekrar mutfağa kazandırmak gayretini taşıyoruz. Son yıllarda internetin de tesiriyle daha çağdaş tarifler mutfağımıza hakim olmaya başlamışken Çorum’daki aktifliklerin ana teması da “unutulmaya yüz tutmuş lezzetler” oldu. Hanımlar annelerinden, ninelerinden öğrendikleri tanımları, mahallî materyallerle pişirerek müsabakaya katıldılar. Ben de bu aktifliklerin bir modülü olduğumdan epeyce canlı ve verimli olduğunu söyleyebilirim. Türk mutfağı etkinliklerini gelecek hafta da sohbetimize husus etmek istediğimden, bu hafta Çorum’da düzenlenen etkinliklerden iki tanım vererek yazımı noktalamak istiyorum. Sağlıklı, memnun pazarlar dilerim.
Leblebi Helvası
MATERYALLER:
-¾ su bardağı pekmez -1/4 su bardağı su
-1 su bardağı tam buğday unu -1,5 su bardağı leblebi tozu -1 su bardağı dövülmüş ceviz
YAPILIŞI:
Unu bir tencereye alalım, kısık ateşte düzgünce kokusu çıkıp renk değiştirene kadar karıştırarak kavuralım. Soğuttuğumuz unu 1 bardak leblebi tozu ile karıştıralım. Pekmezi suya ek edelim. Hazırladığımız pekmezli suyu yavaş yavaş un ve leblebi tozuna ekleyelim, yoğuralım. Köfte şekillendirir üzere şekillendirelim. Kalan leblebi tozu ve cevizi karıştıralım. Hazırladığımız helvanın bir ucunu bu karışıma batırarak tabağa dizelim. Servise hazırdır, afiyet olsun.
Kuru Mantı
GEREÇLER:
-4 su bardağı un
-1 +1/4 su bardağı su
-1,5 tatlı kaşığı tuz
-1 yemek kaşığı zeytinyağı
İÇ GERECİ:
-200 g kavrulmuş kıyma
-1/4 demet maydanoz
-2 çay kaşığı silme karabiber
-Çok az pul biber
-Tuz
KIZARTMAK İÇİN:
-2/3 su bardağı zeytinyağı
SOSU İÇİN:
-1 yemek kaşığı tereyağı
-1 yemek kaşığı biber salçası
-1 çay kaşığı karabiber
-1 çay kaşığı pul biber
-1 çay kaşığı tuz
ÜZERİ İÇİN:
-2 su bardağı yoğurt
-3-4 diş sarımsak
YAPILIŞI:
Un, su, tuz ve zeytinyağı ile hamuru yoğuralım ve üzerini nemli bir bezle örtüp 15 dakika dinlendirelim. Hamuru 2 eşit bezeye bölelim. Her bir bezeyi unlayarak 1-1,5 mm. kalınlığında açalım. Büyükçe bir çay bardağının ağzı ile aralıksız olarak hamuru daireler halinde keselim. Maydanozu kıyalım, kavrulmuş kıyma, tuz ve baharatla karıştırarak içimizi hazırlayalım. Kestiğimiz hamurların içerisine iç gerecinden azar azar koyalım ve altı kulak olacak biçimde çimdikleyerek mantının ağzını kapatalım. Yuvarlak mümkünse bakır bir tepsiyi az ölçüde sıvı yağ ile yağladıktan sonra mantıların büküldüğünde üstte kalan kısmını aşağı getirerek dizelim. Kısık ateşte cak üzerinde çevirerek kızartalım. Kızarıp kızarmadığını kenardaki bir mantıyı çevirerek denetim edip ocağı kapatalım ve tepsinin el dayanır sıcaklığa gelmesini bekleyelim. Ilıyan tepsinin üzerine birebir büyüklükte yahut bir numara büyük bir tepsi kapatıp mantıları alt üst edelim. Biraz sıvıyağ gezdirerek çiğ yüzünü de kızartalım. Bir tencerede tereyağını kızdıralım. Üzerine salça, karabiber ve su ek edip kaynatalım. Kaynayan salçalı suyu mantıların üzerini bir parmak eninde geçecek kadar ekleyelim. Kısık ateşte suyunu çekene kadar pişirelim. Sarımsakları dövelim, yoğurt ile karıştıralım. Hazırladığımız sarımsaklı yoğurdu mantıların üzerinde gezdirerek servise alalım. Afiyet olsun.