BÜNYAMİN AYÇİÇEĞİ
Osmanlı Hanedan Şairleri külliyatı Ülkü Kültür Yayınları tarafından okura sunuldu. Dokuz muharrir tarafından hazırlanan küliyat 10 kitaptan oluşuyor. Toplam 38 sultan ve şehzadeye yer veren külliyatın editörü Prof. Dr. Nihat Öztoprak’la konuştuk.
Merhaba Hocam, Osmanlı Hanedanı’na ithaf ettiğiniz bu çalışmayı hazırlama fikri nasıl doğdu sanki?
Her kitabın baş tarafında da söz ankara escort ettiğimiz üzere, Osmanlı sultan ve şehzadelerinin şairlik tarafına vurgu yapan on kitaplık bu külliyatı, Osmanlı Hanedanına ithaf ettik. Bu çalışmayı bir vazife şuuruyla yerine getirdik. Torunlarından dedelerine ve Türk milletine bir armağan olarak gördük. Sultanlarımızın ortak tarafı çabucak hemen hepsinin şair olmasıdır. Çoğunlukla hükümdar oluşlarına, siyasi dehalarına vurgu yapılan hanedan mensuplarının şairlik istikametleri kolej sınırsız escort toplumumuz tarafından pek bilinmemektedir. Halbuki sultanların daha yeterli tanınması için sanatkâr ve şairlik istikametlerinin de vurgulanması gerekir. İşte bu gayeyle Osmanlı Hanedan Şairleri külliyatı hazırlanmıştır.
Hocam, külliyatta hangi sultanlara yer verdiniz?
Osmanlı Hanedanı içinde yer alan ve şiir yazan bütün sultanlar külliyatta yer almaktadır. On kitaptan oluşan bu külliyatın 2. kitabı Avnî’ye (Fatih Sultan maltepe sınırsız escort Mehmet), 3. kitabı Adlî’ye (Sultan II. Bayezit), 4. kitabı Cem Sultan’a, 5. kitabı Muhibbî’ye (Kanûnî Sultan Süleyman), 6. kitabı Şâhî’ye (Şehzade Bayezit), 7. kitabı Murâdî’ye (Sultan III. Murat), 8. kitabı Bahtî’ye (Sultan I. Ahmet), 9. kitabı Fârisî’ye (Sultan II. Osman), 10. Kitabı da İlhâmî’ye (Sultan III. Selim) ayrılmıştır. Osman Bey’den Sultan Vahdettin’e mamak sınırsız escort isimli birinci kitapta ise bu 9 şairden öbür hanedan mensubu başka şairlerin seçme şiirleri verilmiş, onların edebî taraflarına temas edilmiştir. 2 bin 168 sayfadan oluşan bu külliyatta 38 sultan ve şehzadeye yer verilmiş, toplam 5 yüz 40 şiir ve 68 seçme beyit açıklanmıştır. Her kitabın sonunda, şiirlerde geçen motifler ve tabirler izah edilmiştir. sıhhıye sınırsız escort Külliyatta bu biçimde 506 husus yer almaktadır.
HÜKÜMDARA YAKIŞIR ŞİİRLER
Epey hacimli ve ayrıntılı bir çalışma olduğu görülüyor hocam. Sanki Sultan şairlerin öteki şairlerden farklı özellikleri var mıdır? Daha çok hangi bahisler üzerinde duruyorlar?
Sultanlar da öteki şairlerle misal bahislere temas etmişlerdir. Lakin onların yalnızca sultanların söyleyebileceği, merdane, bir kumandana yakışır biçimde şiirleri sincan sınırsız escort de bulunmaktadır. Mesela Avnî (Fatih Sultan Mehmet) Karaman Beyi’ne şöyle seslenir:
Bizümle saltanat lâfın idermiş ol Karamânî
Hudâ fursat virürse ger kara yire karam anı
“O Karaman Beyefendisi bizimle saltanat davası güdüyormuş. Şayet Allah fırsat verirse (pek yakında varıp) onu kara toprağa karacağım.”
Bu beyit tam da bir hükümdara yakışır haldedir. Bunun yanında sultanlar tandoğan sınırsız escort için şiir, epey zahmetli ve yorucu devlet işleri ortasında iç dünyalarını dökme, paylaşma, rahatlama ve dertleşme aracıdır. Mesela çoklukla tasavvufî şiirler yazan Bahtî (Sultan Ahmet), pek samimî bir biçimde, gerçek sultanın kendi hanımı olduğunu vurgulayarak aşkla ona şöyle seslenebiliyor:
Hoşlar içre mâhumsın
Kulunam pâdişâhumsın
Benüm sen ‘izz ü câhumsın
Göŋül mülkinde şâhumsın
“(Ey sevgili!) Sen benim hoşlar içinde tunalı sınırsız escort ay üzere hoş sevgilimsin. Ben senin kulunum, sen de benim padişahımsın. Benim makamım, rütbem sensin. Sen gönül mülkünde şâhımsın.”
DİVAN ŞAİRİNDEN FAZLA ŞİİRİ OLANLAR VAR
Pekala Sultan şairlerle başka divan şairlerini kıyaslarsak nasıl bir görüntü ortaya çıkar?
Öncelikle hanedan mensuplarının ağır bir devlet yükünü sırtlarında ulus sınırsız escort hissettiğini belirtmek gerekir. Kimisi az sayıda kimisi de rastgele bir divan şairinden katbekat daha fazla şiir yazmıştır. Mesela Muhibbî (Kanûnî Sultan Süleyman) 4000’den fazla şiir yazmıştır. Bu bir divan şairi için de hayli yüksek bir sayıdır. Şiirleri incelendiğinde Muhibbî’nin sahiden uygun bir şair olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Onun şu beyti, bilhassa son mısraı yenimahalle sınırsız escort lisandan lisana hala dolaşmaktadır:
Halk içinde mu‘teber bir obje yok devlet üzere
Olmaya devlet cihânda bir nefes sıhhat üzere
“Halk nazarında devletten daha prestijli bir şey yoktur; (hâlbuki) bu dünyada bir nefes sıhhatten daha büyük bir devlet olamaz.”
Ayrıyeten şiirleri bestelenen, hala okunan birçok sultan şairimiz bulunmaktadır. Mesela Bahtî’nin (Sultan Ahmet) şu ilahîsi epey meşhurdur, günümüzde de meclislerde okunmaktadır:
Lisan hânesi pür-nûr olur
Envâr-ı zikrullâh ile
İklîm-i deri ma‘mûr olur
Mi‘mâr-ı zikrullâh ile
“Gönül meskeni, zikrullah ışıklarıyla nurlanır. Deri ülkesi de zikrullah mimarıyla bayındır hâle gelir.”
Böylelikle Hanedan Şairlerinin söyleyiş hoşluğu bakımından başka divan şairlerinden hiç de eksik kalır yanlarının olmadığını rahatlıkla söyleyebiliriz.
HEM ŞİİR HEM BİLGİ VAR
Hocam, daha evvelden de sultanların şiirlerine dair birçok çalışma yapıldı. Bu külliyatın farkı nedir?
Bugüne kadar Hanedan mensuplarının şiirleriyle ilgili çalışma yapan herkesi hürmetle anmak vazifemizdir. Her biri epey değerli, bu medeniyete hizmet eden çalışmalardır. Bu külliyatta biz, bilhassa temel kaynaklardan istifade etmeye uğraş ettik. Yazma yapıtlara müracaat ederek karışıklıkları gidermeye çalıştık. Esasen bu çalışma seçmelerden oluşan bir külliyat. Akademik hassasiyeti elden bırakmadan günümüz okuyucusuna hitap edecek bir çalışma ortaya koymaya çalıştık. Bu eserler, her kademesi külliyatın müellifleri tarafından denetim edilmiş bir grup çalışmasının eseridir. Salgından evvel yüz yüze, salgından sonra da toplantı programlarıyla her gün saatlerce gerçekleşen oturumlar yaptık. Kimi karışıklıkların tashih edilmesi, metinlerin hakikat okunması ve nesre çevirilerde şairin kastının yakalanması için çaba ettik. Ayrıyeten her şiire “genel değerlendirme” kısmı ekleyerek şiirin tamamında ne söylendiğini tespit etmeye ve şiiri yorumlamaya çalıştık. Kitaplarda çok kıymetli bir uygulamamız daha var: Karekodlar. Her kısımda yer alan karekodlarda, Hanedan mensuplarının türbeleri, yapıtlarından örnekler ve kitapta yer alan her şiirin kaynak yapıtlardan alınan eski harfli imajları yer almaktadır. Böylelikle Osmanlı Türkçesi çalışmak isteyenlere de imkan sunulmuştur. Meraklısı, ilgili karekodu okutarak özgün metinle yapılan çalışmayı mukayese edebilecektir. Bu sayede kitapların sayfa sayısı düşürülmüş, buna bağlı olarak fiatı da makul düzeye çekilmiştir.