Covid-19 salgınının zarurî kıldığı konut izolasyonu yanında okullar ve işyerlerinin kapanması, toplumsal faaliyetlerin yoksunluğu, yaşanan ekonomik düşünceler ve sokağa çıkma yasakları meskendeki gerilimi arttırdı. Elde edilen datalar, dünya çapında aile içi şiddet ve istismar hadiselerinde değerli bir artış olduğunu gösterirken bu durumdan en çok çocuklar etkileniyor. Çocuk Gelişimi Program Lideri Öğr. Gör. Gökçe Gülen Akçin, “Türkiye’de de durum dünya genelinden farklı değil, Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezinin 28 kentte yaşayan 1873 bayanın iştirakiyle gerçekleştirdiği çalışmalardan elde ettiği datalara nazaran pandemi periyodunda aile içi şiddet hadiselerinin arttığı, bayana ve kız çocuklarına şiddette %27,8’lik bir artış olduğu gözleniyor. Covid-19 pandemisi sürecinde toplumsal cinsiyet çalışmaları izleme raporlarından elde edilen bilgilerde de, çocukların konut içinde yüklü olarak ruhsal şiddete (%53) maruz kaldıkları ve şiddetin faillerinin ise çoğunlukla anne ve babalar olduğu görülüyor” açıklamasını yaptı.
Çin’den Amerika’ya şiddet her yerde artıyor
Salgının birinci ortaya çıktığı Çin’in Wuhan kentinde, Şubat 2020’de aile içi şiddet olaylarının bir evvelki yıla nazaran üç kat arttığı, bu hadiselerin %90’ında Covid-19 pandemisinin tesiri olduğunun değerlendirildiğini belirten Gökçe Gülen Akçin, “Türkiye’de de durum dünya genelinden farklı değil, Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezinin 28 kentte yaşayan 1873 bayanın iştirakiyle gerçekleştirdiği çalışmalardan elde ettiği bilgilere nazaran pandemi devrinde aile içi şiddet olaylarının arttığı, bayana ve kız çocuklarına şiddette %27,8’lik bir artış olduğu gözleniyor. Covid-19 pandemisi sürecinde toplumsal cinsiyet çalışmaları izleme raporlarından elde edilen datalarda de, çocukların mesken içinde yüklü olarak ruhsal şiddete (%53) maruz kaldıkları ve şiddetin faillerinin ise çoğunlukla anne ve babalar olduğu görülüyor” açıklamasını yaptı.
Amerika’da Journal Child Development’da yayınlanan bir araştırmanın sonuçlarını pahalandıran Gökçe Gülen Akçin, “Anaokulundan yedinci sınıfa kadar, aile içi çatışmanın çocuklar üzerindeki tesirine bakıldığında elde edilen bilgiler gösteriyor ki, yüksek seviyedeki ebeveyn çatışmaları, çocukların ruh sıhhatine uzun vadede çok önemli ziyanlar veriyor” tabirlerini kullandı. UNICEF tarafından yürütülen global bir araştırmadaysa, aile içi şiddeti tedbire ve müdahale hizmetlerinin, pandemi devrinde önemli oranda sekteye uğradığını ve çocukların şiddet, ihmal, duygusal/ fiziksel/ cinsel istismar açısından daha fazla risk altında kaldıklarının vurgulandığını belirten Gülen Akçin, aile içi şiddet konusunda Türkiye’de yapılan araştırmalarda elde edilen dataları de paylaştı: “Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması sonuçları, Türkiye’de yaşayan 7-18 yaşlar ortasındaki çocukların yüzde 56’sının fizikî istismara, yüzde 49’unun duygusal istismara, yüzde 10’unun cinsel istismara şahit olduğunu gösteriyor. Türkiye’de sivil toplum kuruluşlarının perspektifinden aile içinde çocuğa karşı şiddeti izleme ve manaya gayesiyle yapılan birinci araştırma olan ‘Pandemi Devri Çocuğa Karşı Şiddet ve Gereksinim Tahlil Raporu’nda da iştirakçilerin %72.2 si, çocuklara yönelik duygusal/psikolojik şiddetin arttığını söz etmiş durumda.”
Ebeveyn hengameleri çocuklarda ne cins meselelere yol açıyor
Yüksek çatışmalı sıhhatsiz evliliklerde, konutta yaşanan şiddete şahit olmanın çocukta pek çok zihinsel, duygusal, toplumsal, davranışsal ve sıhhat sıkıntılarını beraberinde getirdiğini vurgulayan Gökçe Gülen Akçin, “Hararetli tartışmaların ve şiddetin olduğu bir konut ortamında ebeveynlerin denetimden çıktığını gören çocuk kendini korkmuş, savunmasız, yalnız hisseder; travma sonrası gerilim bozukluğu (TSSB) gelişir ve itimat duygusu yok olur, hatta kendini suçlama eğilimi gösterir. Şiddet, çocukta öğrenme zahmeti, anksiyete, fobi, depresyon, tasa, obsesif- kompulsif- his ve davranış bozukluklarının gelişim riskini de arttırmaktadır” biçiminde konuştu.
Duygusal olarak zorlayıcı bir aile yaşantısı içinde büyüyen çocukların ileriki yaşlarda problemleri dışsallaştırma ve içselleştirme sorunları de yaşayabildiklerine dikkat çeken Gökçe Gülen Akçin, “Ailede şiddete şahit olan çocuklar, aile münasebetleri hakkında olumsuz kanılara sahip olabilecekleri üzere, kendilerini de olumsuz görürler ve düşük öz hürmete sahip olurlar. Öfke nöbetleri, içe kapanma, gerileme, küfürlü lisan kullanma, kendine fizikî ziyan verme üzere denetim dışı davranış sorunları gösterirler. Dışa dönük semptomlar olarak isimlendirdiğimiz, diğerlerine karşı düşmanlık hisleri besleme ve ziyan verme, saldırganlık üzere hareketler de sıklıkla görülebilir. Gerilim, çocukların gerek fizikî gerekse ruhsal düzgünlük hallerine önemli ziyanlar vererek sağlıklı gelişimlerini engelleyebilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Bilişsel geriliğe de neden olabiliyor
Aile içinde tartışmaların sıklık oranı arttıkça gerilim hormonu olan kortizol düzeylerinin de yükseldiğini ve çocukların yatak ıslatma, kabuslar, uyku ve yeme bozuklukları sergileyebildiklerini söyleyen Gökçe Gülen Akçin, şöyle konuştu: “Araştırma sonuçları, yüksek çatışmalı bir aile ortamında yaşanan gerilimin, çocuğun bilişsel performansını bozabileceğini de gösteriyor. Zihni ekseriyetle gergin konut ortamıyla meşgul olduğundan, çocuğun dikkatini toplama ve duygularını/davranışlarını düzenlemede zorluk yaşamasına yol açar, okulda akademik çalışmalara konsantre olmasını da zorlar. Ergenlik periyoduna gelindiğinde belirtiler şiddetini arttırarak devam ederken zihinsel sıhhati derinden etkilenir, gerilimi davranış meselelerine çevirebilir ve anti-sosyal davranışlar sergileyebilir. Problemli bir ruh hali içindedirler, sıkıntıları içselleştirirler, aile içinde yaşanan çatışmaları kendi münasebetlerine yansıtırlar ve omurdaki çatışmalarla nasıl başa çıkacağını bilmeyen genç için depresyon artık kaçınılmazdır.”
Gökçe Gülen Akçin, Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanlığı’nın yaptığı araştırmaların da aile içinde şiddete tanıklık eden ya da maruz kalan çocukların, yetişkinlik periyotlarında şiddete başvurabilecekleri konusunda kıymetli bilgiler verdiğini belirterek şunları söyledi: “Erkek çocukları, babalarından bayana şiddet uygulamalarını öğrenirken bu davranışı olağan kabul eder, kız çocukları da annelerinden, şiddetin beklendiğini ve bunun katlanılması gereken bir şey olduğunu öğrenirler. Çocuklar, şiddetin yakın bağlar için kabul edilebilir olduğunu düşünebilir, oburlarının da ona makus davranmasına, şiddete müsaade vermenin sorun olmayacağına inanabilirler. Saldırgan davranışlara karşı duyarsızlaşma, öfke idaresi, zayıf sorun çözme hünerleri yaşayarak yetişkinliğe eriştiklerinde de mağdur yahut istismarcı olabileceklerdir.”
Ebeveyn ortasında şiddetli arbedelere maruz kalınan bir konut ortamının yarattığı düşük öz hürmet ve hayata olumsuz bakışla, yaşadığı acıyı dindirmek isteyen gencin alkol, sigara, uyuşturucu kullanmaya başladığını belirten Gökçe Gülen Akçin, bu durumun da gençlerde hata faaliyetleri, erken ve riskli cinsel aktivite, erken evlilik, intihar ve konuttan kaçma mümkünlüğünü arttırdığının saptandığına dikkat çekti. “Çocuklar ve bilhassa gençler meskende yaşanan olumsuz her şeyi bir sünger üzere emerler hasebiyle da ileriki yaşlarında sahip olacakları ilgi çeşitleri için aile bir modeldir” diyen Gökçe Gülen Akçin, “Sonuç olarak, aile içi şiddete şahit olan çocukların, psiko-sosyal açıdan sıhhatlerinin olumsuz etkileneceği ve kendi yetişkinlik ömürlerinde da şiddet içeren davranışlarda bulunmalarının olası olduğunu istatistikler de gösteriyor” tabirlerini kullandı.