İstanbul’da tarihi gün için geri sayım başladı. Türkiye’nin en büyük meydanlarından birisi olan Taksim, vesayet odaklarının engelleme gayretlerine karşın cami ile buluşacak. 17 Şubat 2017’de temelleri atılan Taksim Camii’nde çalışmalar tamamlandı. Cami pandemi şartları kıymetlendirilerek belirlenecek bir tarihte ibadete açılacak. Mimarlar Şefik Birkiye ve Selim Dalaman’ın imzasını taşıyan mescitte otopark konferans ve stant salonları da yer alacak ve 2 bin 250 kişi tıpkı anda namaz kılabilecek. Heyecanla açılışı beklenen caminin bugünlere gelmesi hiç kolay olmadı. Ayasofya’da olduğu üzere ‘Taksim Camii’ tartışması da Türkiye’nin son 81 yılına damga vurdu. Taksim Camii tartışmasının fitili, 1940 yılında ateşlendi. Osmanlı’yı çağrıştıran her şeyi amaç alan CHP’nin kıyımından Taksim de nasibini aldı. Bugünkü Seyahat Parkı’nın üzerinde bulunan Topçu Kışlalısı, içindeki estetik olağanüstüsü mescidi ile birlikte yıkıldı.
AKIL HOCALARI FRANSIZ
Yıkım talimatını İsmet İnönü’nün atadığı Belediye Lideri Lütfi Kırdar verdi. Kırdar’ın akıl hocası ise “Taksim’i Osmanlı’yı çağrıştıran havasından kurtarıp ferah ve pak bir görünüme kavuşturmayı” hedefleyen Fransız şehircilik uzmanı Henri Prost oldu. Bu tarih kıyımı ile birlikte 14 kilise ve 1 havranın bulunduğu Taksim’de 1596 yılında ibadete açılan Ağa Camii’nden diğer cami kalmadı. O devir bile her gün on binlerce insanın uğrak yeri olan Taksim’deki tek cami muhtaçlığı karşılamayınca, arayışlar başladı. Birinci teşebbüs “Taksim’de büyük bir cami yapılacak” başlığıyla 14 Şubat 1952 tarihli Cumhuriyet gazetesinde, merkezi Ankara’da bulunan bir derneğin cami için hazırlıklara başladığı aktarıldı. Fakat bu haberden sonra bahse husus projeden bir daha haber alınamadı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, o devir sık sık yaptığı açıklamalarla Taksim’e cami projesinin kesinlikle hayata geçireceklerini anlatıyordu.
‘YAPTIRMAMA DERNEĞİ’ ÜZERE
İkinci teşebbüs 1956 yılında geldi ve Taksim Camii’ni Yaptırma Derneği ismi altında bir dernek kuruldu. Lakin o periyodun şahitlerine nazaran ünlü iş adamlarının yanısıra darbe yanlısı askerlerin, loca üyelerinin, yabancı ülkelerin tesir casuslarının da üye olduğu STK ‘cami yaptırmama’ derneği üzere çalıştı. Kim “Taksim’e cami yapılmalı” dese dernek işaret edildi, lakin dernek bir arpa uzunluğu bile yol alamadı. 1960’lı yılların başında öbür bir dernek kuran iş adamları da cami yapamadı lakin lokantadan bozma bir binayı 1977 yılında mescide çevirmeyi başardı.
CHP DAİMA PÜRÜZ OLDU
Bu süreçte CHP daima olarak ‘Taksim’e cami yapılmasının’ karşısında oldu. 1965 yılında Başbakan Süleyman Demirel, Taksim’de Ziraat Bankası ve Hazine’ye ilişkin arazinin cami yapılması kuralıyla Vakıflar Müdürlüğü’ne satılması kararını aldı. Lakin İstanbul’un CHP’li Büyükşehir Belediye Lideri Ahmet İsvan, arsa tahsisini mahkemeye götürerek projeyi durdurdu. Bu defa 1977 yılında ikinci Milliyetçi Cephe Hükümeti bir daha misal bir adım attı, yerde hissesi olan CHP’li İstanbul Belediyesi tekrar karşı çıkınca projeye rafa kalktı.
CAMİ TEKLİFİ BU TÜRLÜ KABUL EDİLDİ
Taksim Camii’nin Türkiye’nin ana gündem hususlarından birisi haline gelmesi 27 Mart 1994 yılı seçimleri oldu. Refah Partisi’nin adayı olan Recep Tayyip Erdoğan seçimleri kazanır kazanmaz düğmeye bastı. Birinci adım Refah Partili Beyoğlu Belediye Lideri Nusret Bayraktar’dan geldi. Taksim’e cami projesi ile ilgili plan, 21 Haziran Salı günü Beyoğlu Belediye Meclisinde kabul edildi. Belge ağustos ayında Recep Tayyip Erdoğan’ın başkanlık yaptığı Büyükşehir Belediye Meclisi’ne taşındı. Meclis oturumunda hararetli tartışmalar yasandı. ANAP’lı üyeler dayanak vermesiyle teklif oy çokluğu ile kabul edildi.
Özal: Bu iş beni aşıyor
12 Eylül darbesinden kısa bir müddet evvel tekrar umutlar yeşerdi. Darbeden 2 gün evvel TRT Taksim’e cami yapılacağını ilan etti. Lakin ortaya tekrar darbe girdi. Projeye karşı çıkan Kenan Cihan, cami yaptırmak için kurulan derneği de kapattırdı. 1983 yılında da arazi sahibi Ziraat Bankası’nın başvurusu ile Danıştay, “kamu faydası olmadığı” gerekçesiyle projeyi durdurdu. O periyodun Başbakanı Turgut Özal da cami yapılmasından yana oldu. Lakin vesayet odaklarının engellemeleri yüzünden projede ısrar edemeyen Özal’ın yakın arkadaşlarına ‘Bu iş beni de aşıyor’ dediği tez edildi.
DYP’ye muhtıra: RP’ye hal alın
28 Şubat 1997’deki MGK toplantısı öncesinde cuntacılar da açıktan mescide karşı çıktı. Refah Partisi’ne geri adım attıramayan cuntacılar, hükümet ortağı Doğruyol Partisi’ni kıskaca aldı. Doğruyol Partisi’nin asker kökenli ve TSK’ya yakın milletvekilleri Genelkurmay’a çağrıldı. Taksim Camii’nden duyulan rahatsızlığı aktararak “DYP Refah Partisi’ne hal alsın” telkininde bulunuldu. Bu görüşmenin çabucak akabinde DYP’nin ağır topları olan Hasan Ekinci, Cihan Paçacı ve Yalım Erez Refah Partisi’ne açıktan cephe aldı… O devir vesayetin sivil ayakları olan Mimar Odası ve üniversiteler de projeye açıktan karşı çıktı. Mimarlar Odası “Taksim’e cami ve çarşı mazeretiyle şeriata rant geliri sağlanıyor” açıklamaları yaptı. Rektör ve akademisyenler de toplantılarda “Taksim’e caminin laikliği tehdit edeceği” öne sürüldü.
Bayraktar: Siz gidin çöplerle uğraşın dediler
Periyodun Beyoğlu Belediye Lideri Nusret Bayraktar Yeni Şafak’a Taksim Camii konusundaki sancılı süreci anlattı. 1994 yılında seçimi kazandıklarında çalışma başlattıklarını aktaran Bayraktar, şunları söyledi: Taksim’in kültür sanat merkezi olduğunu, SİT alanlarıyla dolu olduğunu söyleyerek caminin yapılamayacağı argüman ettiler. Biz de bir evrak hazırladık Şişhane’den Şişli meydanına kadar cadde üzerinde yalnızca 1 cami olduğunu ortaya koyduk. Halbuki o devir Beyoğlu ve Şişli etrafında 49 tane kilise ve sinagog vardı. Çan sesleri her yerde yankılanırken ezan sesi duyulmuyordu. İki farklı proje hazırladık. Erbakan hocamıza da sunduk. Fakat CHP bütün projelere direndi. Ne gerek var şurada cami var, burada cami var dediler. Cami gereksinimi olsa Diyanet yapardı, siz çöple çukurla uğrasın dediler. Atatürk büstünün karşısına kasıtlı olarak cami yapmaya kalkıyorsunuz dediler. Anıtlar Konseyi kararları ile mani oldular. Cumhurbaşkanımızı çok eski yıllardan beri tanıyorum. Hizmetten hiç geri durmadı. Belediye Başkanlığı periyodunda yapamadı fakat artık yaptı, Ayasofya’yı açtığı üzere. Allah emeği geçenlerden razı olsun….
CHP: Taksim’e cami yakışıksız
21 Haziran’da 1994’te Taksim’e Cami yapılmasının kabul edildiği İBB Meclisi toplantısı utanç verici tartışmalara sahne oldu. Meclis’teki bu olumlu havayı SHP ve DSP bozdu. Beşiktaş’ın CHP’li Belediye Lideri Ayfer Atay alaycı bir tutumla Taksim’e cami yapılamayacağını söyledi. Atay, Taksim’in göbeğinde bir caminin yakışıksız olacağını söyledi ve ekledi: Anıtlar Heyeti oraya cami yapılmasına müsaade vermez. DSP’li bir Meclis üyesi ise Beyoğlu’nda 60 tane cami olduğunu belirterek mescide gerek olmadığını öne sürdü.
İKİ MAZERET DE ANITLAR’DAN
Bu kararların akabinde gerisi ardı gelmeyen engelleme çalışmaları tekrar başladı. Birinci atak Anıtlar Kurulu’na devreye girdi. Toprakta yapılan hafriyatlarda 49 tarihi mezara rastlandığı bu nedenle cami yapılamayacağı sav edildi. İkinci mazeret bölgede bulunan ve hiçbir tarihi özelliği olmayan su deposu oldu. O periyot tarihi Galata Köprüsü’nün taşınmasına bile müsaade veren Anıtlar Heyeti, su deposunun taşınması teklifini reddetti. Bu defa B planı olarak Seyahat Parkı’nın içine cami yapma projesi gündeme geldi. Bu süreçte hem Başbakan Necmettin Erbakan, Kültür Bakanı İsmail Kahraman hem de Recep Tayyip Erdoğan, sık sık açıklama yaparak Taksim’e Camii projesini kesinlikle hayata geçireceklerini anlattı. Hatta son olarak 29 Mayıs 1997’de İstanbul’un Fetih yıl dönümünde temel atılacağı ilan edildi. Bu gelişmelerden kısa bir müddet sonra TSK içindeki cuntacılar tarihe ‘post çağdaş darbe’ olarak geçen 28 Şubat’a imza attı. Müdahalenin münasebetleri ortasında Taksim Camii projesi de gösterildi. Böylelikle proje bir defa daha rafa kalktı. Fakat Recep Tayyip Erdoğan ‘halkın isteği’ dediği projeyi 2012 yılında ‘Başbakan’ sıfatı ile yine gündemine aldı ve kararlılığını birçok kere aktardı. Projenin önündeki mahzurlar bir bir kaldırılarak 17 Şubat Cuma günü Taksim Camii’nin temelleri atıldı. Proje ile vesayete karşı verilen 70 yıllık uğraşın kazananı ulusal irade oldu.
