TRT’nin sinemaya dayanak uygulaması son yıllarda yeni bir formül kazandı. 12 Punto TRT Senaryo Günleri projesi ile hem Türk sinemacıların kısa ve uzun metraj projeleri destekleniyor, hem de memleketler arası projelerle dünya sinema arenasında değerli adımlar atılıyor. TRT Sinema Müdürü Faruk İnanç ile 12 Punto’nun maksadını, geldiği noktayı ve ilerleyen periyoda dair projeksiyonunu konuştuk.
-TRT 12 Punto’nun kuruluş maksadı sinemayı desteklemek elbette, çıktığınız yolda gayenize ulaştınız mı?
Aslında yalnızca sinemayı desteklemek de değildi amacımız. Türk Sinemalarının ulusal ve milletlerarası başarıyı yakalamaları için gerekenleri formülize etmeye çalışıp, onun üzerinden sistemli bir dayanak düzeneği oluşturmaktı. Bunun için sinemaların, daha proje basamağında hakikat yollarla seçilip, bir kadro milletlerarası danışmanlıklar almasını ve milletlerarası fonlarla ve yöneticileriyle buluşmalarını sağlayarak ve tıpkı vakitte memleketler arası bir heyet tarafından projelerin seçilmesini sağlamakla başlıyoruz. Hatta daha başvuruyu alırken, nasıl bir proje takviye almak için Eurimage üzere fonlara başvururken bir kadro ayrıntılı evraklar oluşturuyorsa, bize de başvururken hem bir standart oluşturmak hem de projelerini ne kadar uygun biliyorlar onu ölçmek için çok ayrıntılı bir müracaat formu hazırladık. Burada maksat projelerin bizden sonraki süreçlerinde, hazır ve nazır halde belgesi tam, senaryosu çeşitli danışmanlıklardan geçmiş, projeyi nasıl sunacağı konusunda danışmanlığını almış bir formda milletlerarası platformlarda yer almasını sağlamak. Getirdiğimiz heyet üyeleri bu projeleri kendi radarlarına da alıyorlar. Bu manada hedeflerimizden kimilerini elde etmiş olduk. Ancak bir sinemanın fikir kademesinden gösterim evresine gelme süreci yaklaşık 3 yılı bulduğundan, 12 puntonun temel meyvelerini önümüzdeki yıllarda almaya başlayacağız.
“12 PUNTO İLE YENİ BİR SİSTEM UYGULUYORUZ”
-Bağımsız sinemanın desteklenmesi noktasında 12 Punto büyük kıymet arz eriyor. Yurt dışında emsal örnekleri var mı?
Açıkça söylemek gerekirse, her hangi bir kamu yayıncısının bu formda organize ettiği, eğitimler, danışmanlıklar verdiği ve seçkiyi milletlerarası bağımsız yüksek profilde ki şahıslara yaptırdığı bir sistem yok. Tv kanalların verdiği çeşitli takviyeler, büyük sinema şenliklerin proje geliştirme etapları var. Aslında biz 12 Punto ile hem şenliklerin, hem de büyük kanalların yaptığını sistematik formda birleştiriyoruz.
-Sadece bağımsız sinema değil gişe çalışmalarını da destekliyorsunuz…
Genel Müdürümüz nitekim hem Türk sinemasına katkı sağlamayı, bu toprakların kıssalarını anlatmayı, hem de nitelikli eserler üretmeyi hayli önemsiyor. Bu sene için iki büyük sinema sinemasına ortak üretimci olduk. Biri Şehit Eren Bülbül ve Şehit Astsubay Ferhat Gediğin öyküsünü anlatan sinemamız, şu anda çekimleri devam ediyor. Başkası de Batı Trakya Türklerinin efsanevi ismi Dr. Sadık Ahmet’in kıssasını anlattığımız sinema. Bunların yanında gişede epey muvaffakiyet elde eden animasyon sinemalarımız var. TRT Çocuk’un başarılı işlerini sinema perdesine aktarıyoruz. Rafadan Tayfa, Bulmaca Kulesi, Kaptan Pengu üzere işlerin sinema sinemalarını yaptık. Bilhassa Rafadan Tayfa animasyon alanında gelmiş geçmiş tüm rekorları kırdı. Önümüzdeki süreçte de bu alanda ki takviyelerimiz devam edecek.
“KISA SİNEMALARA KIYMET VERİYORUZ”
-Kısa sinema dayanağı çok önemli. Sayısı artacak mı?
Geçen sene itibariyle kısa sinema projelerine de dayanak vermeye başladık. Projeleri seçtikten sonra çabucak bırakmıyoruz, senaryo danışmanlığı da veriyoruz. Bu sene de 12 projeye takviye vereceğiz. Bunun yanında birtakım şenliklerde de kısa sinemacılara dayanak vereceğiz. Şimdiye kadar kendilerine bir mecra bulamayan kısa sinemacılar 12 puntoyla hem maddi dayanak sağlamış oluyorlar, hem senaryo danışmanlığı almış oluyorlar hem de sinemalarını TRT 2 aracılığıyla izleyiciyle buluşturma imkanı sağlıyorlar.
“TRT 2 YILDIR OSCAR’DA”
-TRT’nin yabancı sinemalara ortak üretimci olma sorunu de önemli. Son devirde Oscar’a uzanan ve Oscarlı isimlerle yol alıyorsunuz. Bunun kıymeti nedir?
Aslında yurtdışından da değerli bulduğumuz projelere dayanak sağlayalım isteğindeyiz. Yaklaşık üç sene evvel dayanak verdiğimiz ‘Honeyland’ isimli Kuzey Makedonya imali belgesel, geçtiğimiz sene iki kolda Oscar’da yarıştı. Tekrar bizim için çok değerli bir mevzuyu ele alan ‘Quo vadis Aida’ projemiz, bu sene Oscar’da yarıştı. Şimdiye kadar her hangi bir Türk sinemamız Oscar’da yarış imkanı bulamazken, iki yıldır üst üste TRT ortak imali projeler bu imkanı elde ettiler. Bizim kaygı edindiğimiz problemleri bizim ve yakın coğrafyamızın kültürünü anlatmak, geniş kitlelere ulaştırmak ve muvaffakiyet elde etmek çok değerli diye düşünüyorum. Bu sene de Oscarlı Boşnak direktör Danis Tanoviç ile bir sinema yapıyoruz. 12 Punto’da da Türk ortak imalcisi olması kaidesiyle memleketler arası projelere dayanak vermeye başladık. Hem Türk imalcileri bu memleketler arası projelere entegre etmek hem de ülkemize memleketler arası projeleri getirmek sinemamız için hayli değerli. Bu sayede önümüzdeki süreçte üretilecek büyük çapta işlerinde yolunu açmış oluyoruzdur inşallah.
-12 Punto’nun bundan sonraki planlaması nedir?
Hem kısa sinemacılara, hem Türk ortağı olması kaydıyla milletlerarası projelere, hem de uzun metraj projelere takviye vermeye, onların belli standartlarda içerik üretebilmelerine, memleketler arası fonlardan takviye alabilmelerine, memleketler arası üretimciler bulabilmelerine katkı vermeye devam edeceğiz. Seçilen projelerin çabucak çekilmesini istemiyoruz. Yurt dışında daha proje basamaklarındayken projelerini duyurmalarını, yeni paydaşlıklar kurarak projelerini büyütmelerini ve sonrasında çekime girmelerini istiyoruz. Bunu sağlamak için ayrıyeten yurt dışında paydaşlıklar yapıyoruz. Berlin, Cannes üzere büyük sinema şenliklerinde yaptığımız etkinliklerle 12 Punto’yu, Türk Sinemasını anlatıyoruz. Saraybosna, Karlovy Vary, Durban üzere sinema şenlikleriyle yaptığımız işbirlikleri, EAVE (Avrupa Üretimciler Birliği) ile yaptığımız mutabakatla verdiğimiz TRT Bursu sayesinde, projelerimizin hedeflediğimiz memleketler arası işbirliklerine daha kolay ulaşmalarını sağlıyoruz.
Allah’ın müsaadesiyle, ilerleyen süreçte de büyük sinema şenlikleriyle yeni işbirlikleri kurmaya devam edip, Türk sinemacılarının önünü açmaya devam edeceğiz.
“YENİ TİPLER VE KISSALAR GEREKİYOR”
-Ortak imaller ve dış imaller noktasında yıllardır yüzlerce proje ile ilgilendiniz. Türk sinemacıların bu konudaki meseleleri ya da avantajları nedir?
Bence tam olarak röportajda bahsettiğimiz formülizasyonun yapılmıyor oluşu kıymetli bir eksiklik. Maalesef genelde şöyle bir yanılgıya düşülüyor. Sinemalar bir halde çekilip sonrasında şenliklere gönderiliyor. Halbuki bu halde muvaffakiyet elde etmek epeyce güç. Proje etabında yeni paydaşlıklar kurmak, şenliklerin sanayi kısımlarında projeyi duyurmak, oralarda fon yöneticilerine projeden bahsetmek, satış ajanslarıyla irtibat sağlamak gerekiyor. Bunun yanında son vakitlere tıpkı cinste içerikler çok fazla hazırlanmaya başladı. Genelde, bir sorun üzerine köyüne gidip hesaplaşma yaşayan öyküler, mevt ve miras üzerine yazılan kıssalara takıldık. Yeni tipler yeni kıssalara muhtaçlık var diye düşünüyorum. Dizilerde elde ettiğimiz muvaffakiyetleri sinemalarda de neden elde etmeyelim ki.