2022-YKS’den itibaren SAY, KELAM, EA ve LİSAN puan tiplerinde imtihan puanı hesaplanması için uygulanan TYT puan çeşidinde 150 puan alma kuralı ile yerleştirme puanlarının hesaplanmasında; TYT puan tipi için 150, SAY, KELAM, EA ve LİSAN puan çeşitleri için 180 olan imtihan puanı barajı uygulaması kaldırıldı. Bu düzenlemeyle bu yıl artık puanı hesaplanan tüm adaylar sisteme dahil edildi ve tercih yapabilir hale geldi.
Üniversitelere yerleştirmeler için baraj puanının kaldırılması, daha fazla adayın tercihte bulunma hakkını elde etmesi manasına geliyor. Fakat YKS bir sıralama imtihanı. Hasebiyle arz-talep istikrarı ve adayların sıralamadaki durumları, evvelki yıllarda olduğu üzere bu yıl yerleştirmelerde tesirli olacak.
Tıp, diş hekimliği, eczacılık, hukuk, mimarlık, mühendislik ve öğretmenlik programlarını tercih edebilmek için gerekli olan en düşük muvaffakiyet sırası şartı uygulaması sürüyor.
Buna nazaran, bu yılki hukuk programlarına yerleştirme süreçlerinde EA en düşük 125 bininci, mühendislik programlarına yerleştirme süreçlerinde SAY en düşük 300 bininci, mimarlık programlarına yerleştirme süreçlerinde SAY en düşük 250 bininci, tıp programlarına yerleştirme süreçlerinde SAY en düşük 50 bininci, öğretmenlik programlarına yerleştirme süreçlerinde ilgili puan çeşidinde en düşük 300 bininci, eczacılık programlarına yerleştirme süreçlerinde SAY en düşük 100 bininci, diş hekimliği programlarına yerleştirme süreçlerinde SAY en düşük 80 bininci olmak gerekecek.
Sınav puanı hesaplanan tüm adaylar için ortaöğretim muvaffakiyet puanı eklenerek yerleştirme puanı hesaplandı. Adaylar, evvelki yıllarda olduğu üzere imtihan puanına ortaöğretim muvaffakiyet puanı eklenerek oluşacak yerleştirme puanıyla puan üstünlüğüne nazaran yerleştirilecek.
Geçen yıl üniversite kontenjanları 1 milyon 38 bin 865 olarak belirlenmişti. Bu yıl üniversitelerde toplam kontenjanlar 22 bin 821 artırılarak, ön lisans için 512 bin 881, lisans programları için 509 bin 164, özel yetenek programları için 39 bin 641 olmak üzere toplam 1 milyon 61 bin 686 formunda belirlendi.
YKS bir sıralama imtihanı olduğundan adaylar, yalnızca kontenjanlar seviyesinde ve muvaffakiyet sırasına ve tercihlere nazaran yerleştirilecek. Münasebetiyle sıralaması düşük bir adayın yüksek sıralamaya sahip bir programa yerleştirilmesi mümkün olmayacak.
Tercih yapılırken adayların ilgi, yetenekleri, pahaları ve iş gücü piyasasını dikkate alarak tercihte bulunmaları yerinde olacak. Bu tercihlerinde listelerini oluştururken hayallerindeki üniversite ve kısımları tercih listesinin birinci sıralarına yazmalı, sonrasında sıralamalarına yakın olan; üstünde ve altındaki üniversite programlarını 2021 yılında oluşan kısım yerleştirme sıralamalarını göz önüne almalı.
Adayların, ortaöğretim kurumlarında tercih komitelerinde misyon alan ve online olarak da ulaşabilecekleri rehber öğretmen ve ruhsal danışmanlardan ya da Rehberlik Araştırma Merkezlerinde (RAM) oluşturulan tercih danışmanlığı kurullarından takviye alarak tercihlerini oluşturmaları yerinde olacak.
Puanların ve sıralamaların yükselmesi ve düşmesine ait değişim her yıl farklı biçimlerde ortaya çıkar. Bu değim imtihanın zorluk derecesine, adayların netlerine nazaran belirlenir. İmtihanda cevaplanan soruların yanlışsız ve yanlış sayısı göz önüne alınarak ve istatistiki olarak hesaplanması sonucunda adayların sıralamaları, puanları yükselir ya da düşer. Münasebetiyle YKS aslında bir sıralama imtihanıdır.
Bu yıl ortaya çıkan bu durumun, 200 bin ve öncesi sıralamalarda fazla tesir yaratması beklenmiyor. Fakat 200 bin ve sonraki sıralarda bilhassa baraj puanının kalkmasıyla üniversite kısımlarının sıralamalarında kıymetli farklılıklar oluşması bekleniyor. Bu nedenle tercihlerin dikkatli yapılması gerekiyor.
Adaylar, puana değil sıralamalarına nazaran tercihte bulunmalı. YKS tercihlerinde, geçen yılın sıralamaları değerli bir faktör olmalı. Daha ayrıntılı incelemeler için YÖK ATLAS bilgilerine bakılmalı.
YKS tercihlerinde adaylar en fazla 24 tercihte bulunabilecek. Adayların tercihlerinin baştan birkaçını “Puanım kâfi olmayabilir.” telaşına kapılmadan, yalnızca ilgisini göz önüne alarak belirlemeli, buralara en çok istenen programlar yazılmalı. Lakin, kazanılsa bile kaydolmak istenmeyen bir programa tercih listesinde yer vermemeleri gerekiyor. Adayların tercih listelerindeki programların sırasının istek sıralarına uygunluğu denetim edilmeli.
Tercihlerde kullanılabilecek alternatif bir formül
Eğitim uzmanlarına nazaran, tercihler için farklı formüller dikkate alınabilir. Bunlardan biri Sayısal (SAY) tercihlerinde muvaffakiyet sırasının yüzde 50 fazlası ile yüzde 50 eksiği göz önünde bulundurularak sıralama yapılması. Örneğin, 10 bin sıralamaya sahip SAY puanı ile bir kısım isteyen adayın tercihlerini 5 bin-15 bin ortasında tutması tavsiye ediliyor.
Bu yıl Eşit Tartı (EA) ve Sözel (SÖZ) tercihlerde ise sapmalar bekleniyor. Bu nedenle bu puan cinslerinde adaylar, muvaffakiyet sırasının yüzde 100 fazlasına kadar üst sıralarda tercih yapabilir. Alt tercihlerde ise muvaffakiyet sıralamasından çok daha aşağılara inilebilir. Örneğin EA çeşidinde 150 bindeki bir adayın tercihlerini 50 bin-300 bin ortasında tutması öneriliyor.
Yükseköğretim programlarına kayıt süreçleri tamamlandıktan sonra boş kalan kontenjanlar üniversitelerce ÖSYM’ye bildirilecek. Yükseköğretim programlarının 2022-YKS sonuçlarına nazaran yapılan genel yerleştirme sonunda boş kalan yahut kaydolmama nedeniyle dolmayan kontenjanlarına ÖSYM tarafından merkezi olarak ek yerleştirme yapılacak. Merkezi yerleştirmede bir yükseköğretim programına yerleştirilen adaylar, ek yerleştirme için başvuramayacak.
Ek yerleştirmede, ön lisans ve lisans programlarına merkezi genel yerleştirmedeki en küçük puanlarının altında puanı olan aday yerleştirilmeyecek. Kesin kayıt sonunda kontenjan açığı kalan programlara ön kayıtla öğrenci alınmayacak.